Zilver uit ’s-Hertogenbosch

Paar antieke zilveren ampullen, gemerkt met het meesterteken van de Bossche zilversmid Karel Nicolaas zur Mühlen, anno 1905. Ampullen werden gebruikt in de katholieke eredienst, meer speciaal in de eucharistieviering. Deze kannetjes werden gevuld met water en wijn; ze zijn voorzien van een gestileerde letter A (aqua) en V (vino).

Deze fraaie met de hand vervaardigde ampullen, let op de fraaie detaillering en gravering, zijn gemaakt in opdracht van de zusters van het klooster Mariënburg voor de kapel aldaar (thans is het karakteristieke klooster aan de Bossche Sint Janssingel, de locatie van de Universiteit Jheronimus Academy of Data Science).

De stad ’s-Hertogenbosch kent een rijke traditie van goud- en zilversmeden, die in vroeger tijden verenigd waren in een ambachtelijk gilde. Al deze gilden (timmerlieden, leerbewerkers, lakenhandelaren enz) hadden in de kooromgang van de Sint-Jan hun eigen gildekapel. Er werd voornamelijk kerkelijk zilver vervaardigd in de stad. Den Bosch werd in de 15de en 16de eeuw ook wel Cleyn Rome genoemd vanwege de veertig (!) kerken, kloosters en kapellen die de stad toen telde. Tal van kelken, cibories en monstransen werden er in de Bossche ateliers vervaardigd. Als zulk een object gereed was moest het – voordat het afgeleverd werd aan de opdrachtgever – eerst aangeboden worden aan de keurmeester van het gilde die minutieus naging of het voorwerp voldeed aan de strenge richtlijnen van vakmanschap en professionaliteit. Als dat zo was kreeg het object het keur (stempel) van de stad. Een afbeelding van een gestileerde boom uit het stadswapen van ’s-Hertogenbosch met erboven de kroon van de hertog van Brabant. (De Gecroonde Boschboom)

Zilver uit ’s-Hertogenbosch

In et Noord-Brabants Museum staan pracht voorbeelden van Bossche zilversmeedkunst. Uiteraard veel kerkelijk zilver, maar ook fraaie stukken profaan zilver. In de 17de en 18de eeuw ontstond er namelijk een tafelcultuur bij de voorname burgerij, in navolging van de adel- en het patriciaat, waarbij tafelzilver, sauskommen, broodmanden, kandelaren enzovoorts essentiële onderdelen vormden van de binnenhuis-cultuur. Voor verzamelaars van Bosch’ zilver zijn dit zeer gewilde stukken.

Toen Napoleon in 1805 de gildes in Nederland afschafte verdween ook het gilde-zilver, dat wil zeggen dat de stadskeuren niet langer gebruikt werden om aan te geven of een object een Maastrichtse, een Haagse of een Leidse oorsprong had.. Vanaf dat moment wordt zilver in Nederland voorzien van een meesterteken, een jaarletter en de Nederlandse Leeuw waarmee de overheid garandeert dat het zilver voldoet aan de in de wet vastgelegde standaard.

Doc. “Zilver uit ‘s-Hertogenbosch” Noord-Brabants Museum, 1985

Zilver uit ’s-HertogenboschKlasse en kwaliteit zijn de twee trefwoorden die onze collectie typeren! Den Gecroonden Boschboom is geen winkel, die de gehele week open is van 9 tot 17 uur. U ziet er ook geen uithangbord, etalage of toonbank. In mijn particuliere woonhuis (een fraai rijksmonument in de oude Bossche binnenstad) organiseer ik 3 keer per jaar een uitgebreide expositie van schitterend antiek zilverfraai Chinees porselein, fonkelend kristal, prachtige oude juwelen en (Brabantse) gravures en schilderijen. Zilver uit ’s-Hertogenbosch